Το 2004 είναι ακόμη εδώ! Και μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε ως οδηγό για όσα μπορούμε να πετύχουμε

ΓιωργοΣ ΛακοπουλοΣ

Απολύτως ελληνικό, αλλά αυτή τη φορά σωστό: χρειάσθηκε να περάσουν δέκα χρόνια για να γίνει η πρώτη αξιόπιστη αποτίμηση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004: την έκανε το ΙΟΒΕ, ο πιο έγκυρος μελετητικός φορέας της χώρας, με την οικονομική συνδρομή της οικογένειας Αγγελοπούλου -που ολοκλήρωσε έτσι την προσφορά της σε αυτή την υπόθεση.

Τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε η μελέτη του ΙΟΒΕ δικαιώνουν το εγχείρημα των Ολυμπιακών Αγώνων, επιβεβαιώνουν τη δουλειά της Οργανωτικής Επιτροπής και διαλύουν τις παρανοήσεις που διακινήθηκαν τα τελευταία χρόνια γύρω από το θέμα

Η μελέτη έγινε υπό την επίβλεψη του καθηγητή Νίκου Βέτα, που διευθύνει το ΙΟΒΕ και βρίσκεται ήδη αναρτημένη στον ιστότοπο του Ιδρύματος. Τα συμπεράσματα, στα οποία κατέληξε δικαιώνουν το εγχείρημα των Ολυμπιακών Αγώνων, επιβεβαιώνουν τη δουλειά της Οργανωτικής Επιτροπής -από τη στιγμή που την ανέλαβε η Γιάννα Αγγελοπούλου- και διαλύουν τις παρανοήσεις που διακινήθηκαν τα τελευταία χρόνια γύρω από αυτό το θέμα.

Μια σύνοψη δείχνει ότι ο απολογισμός της Ολυμπιάδας είναι θετικός για τη χώρα: η Οργανωτική Επιτροπή «Αθήνα 2004» εμφάνισε διαχειριστικό πλεόνασμα ύψους 130 εκατ. ευρώ, η χρηματοδότηση των Αγώνων από τον κρατικό προϋπολογισμό ήταν 6,5 δισ. ευρώ για την περίοδο 2000-10, ήτοι μόλις 1% των κρατικών δαπανών της αντίστοιχης περιόδου, κάπου 2,9 δις ευρώ επέστρεψαν στα ταμεία του κράτους υπό τη μορφή φορολογικών εισπράξεων, συν τα έσοδα από την αυξημένη οικονομική δραστηριότητα στη μεταολυμπιακή περίοδο και τις θετικές επιπτώσεις στον τουρισμό και τις εξαγωγές, συν την ενίσχυση της απασχόλησης, την απορρόφηση τεχνογνωσίας και την εγκατάσταση τεχνολογίας σε πολλούς τομείς, και ακόμη τη συνεχιζόμενη ως σήμερα θετική επίδραση στην οικονομική δραστηριότητα από τα έργα και τις υποδομές -ενώ αν οι Αγώνες δεν είχαν γίνει, το ΑΕΠ θα ήταν κατά 2,5% χαμηλότερο.

Η ουσία είναι ότι στο εξής κάνεις δεν μπορεί να λέει ότι δεν ξέρει, ή ότι δεν υπάρχουν στοιχεία, ούτε να σπεκουλάρει ανεύθυνα. Τώρα είναι γνωστό, μετρημένο, πόσο ακριβώς πληρώσαμε για τους Αγώνες, πού πήγαν αυτά τα λεφτά, πόσα επέστρεψαν στα κρατικά ταμεία, πόσο επηρεάσθηκε η οικονομία και η χώρα γενικότερα και τι παρέδωσε η Οργανωτική Επιτροπή. Ο απολογισμός είναι θετικός και οποιος θέλει λεπτομέρειες μπορεί πλέον να τις αναζητήσει εύκολα. Τελεία και παύλα.

Ακόμη και σήμερα υπάρχουν περιθώρια αξιοποίησης της ολυμπιακής κληρονομιάς που θα ενισχύσει το όφελος από αυτήν. Το 2004 είναι εδώ -δεν ξεψύχησε

Έτσι κι αλλιώς η διοργάνωση Ολυμπιακών Αγώνων είναι το πολυπλοκότερο ειρηνικό έργο στον πλανήτη και η επιτυχία της Αθήνας είχε χαρακτηριστικά θριάμβου -έτσι όπως αποτυπώθηκε στα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Ήταν το μεγαλύτερο επίτευγμα της χώρας τις τελευταίες δεκαετίες από πλευράς οργάνωσης και παγκόσμιας προβολής και, όπως κάνεις δεν αμφισβήτησε ποτέ, στην ούγια είχε το όνομα της Γιάννας- την οποία ειρήσθω εν παρόδω μόνο ο Γ. Παπανδρέου είχε το θάρρος να τιμήσει στο συνέδριο του κόμματος του το 2005.

Ωστόσο υπήρχαν ενστάσεις ή προβληματισμοί για το κόστος και για το τελικό αποτύπωμα των Αγώνων στην ελληνική οικονομία, αλλά και την ελληνική κοινωνία συνακόλουθα, ενώ μερικοί διέδιδαν ότι οι Αγώνες ευθύνονται για τη... δημοσιονομική κρίση του 2009!

Ακριβώς αυτό το αποτύπωμα ανάδειξε με επιστημονικό και αδιαμφισβήτητο τρόπο ο καθηγητής Βέτας με την ομάδα του κάνοντας το αυτονόητο: κατέγραψε με ακρίβεια τις δαπάνες, αλλά ταυτόχρονα κατέγραψε και τα έσοδα, αποτύπωσε με παραδεκτές οικονομετρικές μεθόδους και με βάση τη διεθνή εμπειρία τις επιπτώσεις σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας και διαμόρφωσε μια τοιχογραφία, στην οποία υπάρχουν ανάγλυφα όλα τα στοιχεία και τα δεδομένα της Ολυμπιάδας.

Αυτή η τοιχογραφία γίνεται συναρπαστική αν προστεθούν οι άυλες επιπτώσεις, όπως η παγκόσμια προβολή της χώρας για ένα μήνα σε δισεκατομμύρια τηλεθεατές, το εσωτερικό κίνημα εθελοντισμού, η εθνική αυτοπεποίθηση και αυτοπειθαρχία, το υποδειγματικό μάνατζμεντ της Οργανωτικής Επιτροπής και η διεθνής αναβάθμιση της χώρας. Ή ακόμη και η άλλη αντίληψη για το πώς προχωρούν τα πράγματα και η επιβεβαίωση της συλλογικής αίσθησης ότι οι Έλληνες μπορούν να θαυματουργήσουν ότι έχουν ηγεσίες και στόχους -άσχετα αν στη συνέχεια μπορούν να κατεδαφίσουν μόνοι τους ότι πέτυχαν. Υπάρχει δηλαδή ένα στοιχείο εθνικής αυτογνωσίας σε αυτή την τοιχογραφία.

Η Ολυμπιάδα ήταν η μεγάλη ευκαιρία της Ελλάδας, την οποία η ίδια εν πολλοίς άφησε αναξιοποίητη. Με αλλά λόγια είχαμε χρυσάφι στα χέρια μας και το αφήσαμε να χαθεί

Συνιστά προσφορά του ΙΟΒΕ στο δημόσιο διάλογο, όχι μόνο αυτή καθ' εαυτή τη μελέτη με την εγκυρότητα των οικονομικών στοιχείων της, αλλά και ορισμένα γενικότερα συμπεράσματα, με πολιτικό ενδιαφέρον τελικά. Οι διαπιστώσεις ότι «η διεξαγωγή των αγώνων δεν επιβάρυνε τη δημοσιονομική θέση της χώρας» και ότι «το δημόσιο χρέος δεν εκτροχιάστηκε εξ αιτίας των Αγώνων» -όπως προκύπτουν από την επιστημονική και αντικείμενη αξιολόγηση των δεδομένων διαχρονικά- διαλύουν τους σχετικούς μύθους. Τελεία και παύλα.

Είναι αξιοσημείωτο επίσης ότι η μελέτη ενώ αξιολογεί ψύχραιμα την ελλιπή εκμετάλλευση της επιτυχίας των Αγώνων από την Πολιτεία και την μερική μόνο αξιοποίηση των αθλητικών υποδομών που άφησαν, σημειώνει ότι ακόμη και σήμερα υπάρχουν περιθώρια αξιοποίησης της ολυμπιακής κληρονομιάς που θα ενισχύσει το όφελος από αυτήν. Το 2004 είναι εδώ -δεν ξεψύχησε.

Αυτό δείχνει ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες όχι μόνο δεν έβλαψαν οικονομικά τη χώρα -ακριβώς το αντίθετο συνέβη- αλλά η δυναμική τους έστω και εξασθενημένη, λόγω της μεταολυμπιακής πολιτικής διαχείρισης φτάνει μέχρι σήμερα. Ο απόηχος της 13ης και 29ης Αυγούστου από το Ολυμπιακό Στάδιο ακούγεται ακόμη...

Οι παραδοσιακές παθογένειες της ελληνικής οικονομίας άφησαν να περάσει ένα τρένο, στο οποίο αν είχε επιβιβαστεί η χώρα ίσως η διέλευσή της μέσα από την κρίση θα ήταν ασφαλέστερη

Είναι ίσως η πιο αποκαλυπτική πλευρά της μελέτης και δείχνει κάτι που επισημαίνουν και οι μελετητές: ότι η Ολυμπιάδα ήταν η μεγάλη ευκαιρία της Ελλάδας, την οποία η ίδια εν πολλοίς άφησε αναξιοποίητη και αυτό πρέπει να λειτουργήσει παραδειγματικά για το μέλλον. Με αλλά λόγια είχαμε χρυσάφι στα χέρια μας και το αφήσαμε να χαθεί.

Παράλληλα η εμπλοκή αυτού του επιτεύγματος στην κρεατομηχανή της πολιτικής σκοπιμότητας, διαστρέβλωσε τα πραγματικά χαρακτηριστικά του, αλλοίωσε τα οικονομικά στοιχεία του, αδιαφόρησε για το όφελος και τελικά το απαξίωσε σε ένα βαθμό απέναντι στην ελληνική κοινωνία που το αγκάλιασε κατά την διεξαγωγή του.

Από τη μια ο φόβος μιας μερίδας της πολιτικής -και επιχειρηματικής- τάξης ότι η επιτυχία της Ολυμπιάδας μπορεί να λειτουργήσει ως λεωφόρος εισόδου της -αυτοδύναμης ούτως ή άλλως- Γιάννας Αγγελοπούλου στην πολιτική και από την άλλη οι παραδοσιακές παθογένειες της ελληνικής οικονομίας άφησαν να περάσει ένα τρένο, στο οποίο αν είχε επιβιβαστεί η χώρα ίσως η διέλευσή της μέσα από την κρίση θα ήταν ασφαλέστερη.

Αν εμβαθύνει κάποιος τα συμπέρασμα από την μελέτη του ΙΟΒΕ θα καταλήξει στη μελαγχολική διαπίστωση ότι η Ελλάδα που διαμόρφωσαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες μπορούσε να αντέξει ευκολότερα την κρίση, αν είχε διατηρήσει εκείνα τα χαρακτηριστικά της και αν οι σκοπιμότητες δεν ακύρωναν επιπόλαια την ολυμπιακή κληρονομιά.

Είναι μάλλον αξιοθαύμαστο ότι ακόμη και σήμερα μέσα από τους αριθμούς και τα οικονομικά στοιχεία αναδύεται αχνά, ως έσχατη ελπίδα ότι δεν χάθηκαν όλα. Όχι ότι μπορούμε σήμερα να στηρίξουμε την ανάταξη της χώρας σε ότι άφησαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες -είναι πλέον αργά. Μπορούμε όμως να τους χρησιμοποιήσουμε ως οδηγό για όσα μπορούμε να πετύχουμε και όσα πρέπει να αποφεύγουμε στο εξής.

Κάπως ονειροπόλα, η μελέτη του ΙΟΒΕ μπορεί να δικαιολογήσει γιατί για ένα μέρος του πληθυσμού η Ολυμπιάδα δεν είναι μόνο μια δοξαστική ανάμνηση και χάρτης πορείας, αλλά και το αστέρι της χώρας...

 thetoc.gr